Антонина Ивановна Нухрат ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитрӗ

1920 ҫулхи пуш уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче парти уезд комитечӗ А.И. Матвеевана уездри халӑх вӗренӳ пайӗнче чӑваш шкулӗсем тӑрӑх инструктор тата уездри ӗҫтӑвком пайӗнче инструктор пулма чӗнсе илчӗ. Кунта вăл хăйĕн пӗрремӗш доклачӗпе пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнче пӗтӗм Тӗнчери хӗрарӑм кунне халалланӑ кун пысӑк пухура тухса калаçнă.
А.И. Матвеева С.В. Сухарева общество деятельне качча тухнӑ та 1920-1923 ҫулсенче Сухарев-Нухрат хушаматпа ҫӳренӗ. Уйрӑлсан хушаматне (псевдоним) «Нухрат» хӑварнӑ та ӑна урӑх улӑштарман. Иккĕмĕш упăшки – Григорий Аронштам, ăна 1938-мĕш çулта сăлтавсăр айăпласа персе вĕлернĕ. Пурĕ виçĕ хĕр пулнă. Аслисен ячĕсем паллă мар. Кĕçĕн хĕрĕ – Мозолевская Екатерина Григорьевна.
Шӑпах ун чухне Пушкăртстанра РКП(б) хӗрарӑмсен уйрӑмне йӗркеленӗ. Ун умне стратегилле тӗллев лартнӑ – хут пӗлмен тата пассивлӑ хӗрарӑма ҫуртпа ҫемье ҫине илме, ӑна экономикӑпа общество политикине явӑҫтарма, урӑхла каласан, активлӑ гражданка тата ӗҫчен пулма, «парти шанчӑклӑ пулӑшуҫи» тума хӑнӑхтарнӑ.
Тухӑҫ хӗрарӑмӗсен ушкӑнӗн ертӳҫи пулнӑ май (ҫав ӑнлавра Ҫурҫӗр Кавказӗн, Тутарстан, Пушкӑртстанӑн тата Туркестанӑн, Узбекистанӑн, Таджикистанӑн, Казахстанӑн) Антонина Ивановна асӑннӑ регионсем тӑрӑх нумай ҫӳренӗ. Мӗн курни унӑн публикацийӗсенче палӑрса тӑнӑ. Сӑмах май, Антонина Нухрат «Хӗрлӗ Урал» (Ĕпхÿ хули) хаҫатра пичетленнӗ.
Чӑваш хӗрарӑм-журналистсенчен пӗри Сталин репрессийӗнчен иртмен. Пушкӑртстанри СМИ ҫырнӑ тӑрӑх, ашшӗ-амӑшӗ пурӑнакан вырӑнтан, ашшӗ социаллӑ лару-тӑру ҫинчен заявлени ҫырма сӑлтав пулчӗ. 1938 ҫулта Нухрата тата «халӑх тӑшманӗн» мӑшӑрне Григорий Аронштама, парти тата патшалӑх деятельне, террористсен контрреволюциллӗ организацине хутшӑннӑшӑн персе вӗлернӗскере, арестленӗ те Архангельск облаҫӗнчи ГУЛАГА лагере янӑ. Унӑн амӑшне Мария Кирилловнӑна та репрессиленӗ (йӗрӗсем Карагандӑра ҫухалнӑ) тата Николай Матвеев тӑван пиччӗшне (1938 ҫулхи июлӗн 13-мӗшӗнче персе вӗлернӗ).
Ирӗке тухнӑ хыҫҫӑн, 1946-1949 ҫулсенче Нухрат «Ҫурҫӗр Морякӗ» (Архангельск хулинче ) хаҫатра литсотрудник пулса ӗҫленӗ. 1955 ҫулта унăн Мускава таврӑнма тата журналист ӗҫне малалла тӑсма май килнӗ.
Ватӑ коммунистсен пуҫаруллӑ ушкӑнӗн йышӗнче, хӗрарӑмсем хушшинче ӗҫленӗ, общество литературипе тӑтӑшах ӗҫленӗ, «Ӗҫчен», «Хресчен Хӗрарӑмӗ», «Совет хӗрарӑмӗ» журналсен активӗнче тӑнӑ. Мускавра кивӗ коммунистсен асаилӗвӗсене пухакан темиҫе сборник хатӗрленӗ. Вӑл вырӑнти сборниксене хатӗрленме хутшӑннӑ. Хӑйӗн юлташӗсемпе 1968 ҫулта Уфара «Пушкӑртстанӑн хӗрарӑмӗсем» пуххине кӑларнӑ.
«Паттӑр ӗҫшӗн», «Ӗҫри чыслӑхшӑн» медальсемпе, Туркмен АССРӗпе Пушкӑрт АССР чыслӑ грамотисемпе, Стерлитамак хулин ГорСоветӑн тата Октябрь районӗнчи хисеплӗ грамотисемпе чысланӑ.
1983 ҫулхи майӑн 10-мӗшӗнче вӑраха кайнӑ чир хыҫҫӑн Нухрат Антонина Ивановна çут тĕнчерен уйрăлнă.
Пичетленнĕ ĕçĕсем
Чăвашла:
Нухрат А. Потребкооперацин вак халăхсен районěсенче йăла тěлěшпе тумалли ěçěсем.
Нухрат А. Çеçенхир халапě.
Нухрат А. Хěрарăм организаторěн ěç çулě.
Вырăсла:
Нухрат. XV съезд и задачи работы среди крестьянок-восточниц // Коммунистка.
Нухрат. Юрты-кочевники. К работе женских красных юрт. Нухрат, Антонина. Бытовая работа потребительской кооперации в национальных районах.
Нухрат, Антонина Ивановна. Степной сказ [Текст] / А. Нухрат
Нухрат, Антонина Ивановна. Октябрь и женщина востока.
Нухрат А.И. В сёлах и городах Башкирии] // Женщины в революции.
Украинла
Нухрат, Антонина Ивановна. В казакских степах.