Ăстаçăн аллисем кичемлӗх пӗлмеҫҫӗ

Кистенлĕри Светлана Васильевна Павлова халӑхӑн манӑҫнӑ прикладной искусствине — палас тĕртессине чĕртме вăхăт тупать.

Ялсенче халӑх ӑстисем яланах пулнӑ. Ку вӑл арҫынсем хушшинче те, хӗрарӑмсем хушшинче те сарӑлнӑ пулӑм пулнӑ. Кулленхи вăй кăларса тăвакан ӗҫне ачаранпах хӑнӑхса ҫитнӗ питӗ сӑнавлӑ самородоксем, аслисем ирӗксӗрлемесӗрех, ӑста ӑстасен ӗҫ опычӗсене хаваслансах йышӑннӑ. Сӑмахран, ачасем платник ӗҫне тата ытти профессисене вӗреннӗ, хӗрачасем, паллах, хӑйсен тӑван аппӑшӗсенчен, амӑшӗсенчен, алӗҫ ӑстисенчен, кил-ҫурт ӑстисенчен асамлӑха вӗреннӗ.

— Эпӗ ахаль колхозниксен нумай ачаллӑ пысӑк ҫемйинче Кистенлĕре 1967 ҫулта ҫуралнӑ. Мӗн ачаранпах мулинесен тӗрлӗ тӗслӗ ҫипписемпе, тӗрлӗ пир татӑкӗсемпе выляма, аннен ҫӗвӗ машинипе хам папье-машерен тунӑ пуканесем валли кĕпесем çĕлеме юратнӑ, — аса илет Светлана Васильевна хӑйӗн ҫамрӑк ҫулӗсене. — Вырӑнти вӑтам шкултан вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн ҫӗвӗҫ пулма шутларӑм — Пелепейри 40-мĕш профтехучилищӗне ҫиелти кӗпе-йӗм хатӗрлекен мотористкӑна вӗренме кайрăм. 1985 ҫулта вĕренсе пĕтерсе диплом илнĕ хыҫҫӑн Приютовăри ҫӗвӗ цехĕнче хамăн профессипе ӗҫлеме пуҫларăм, цехӗ Октябрьскинчи ҫӗвӗ фабрикин филиалӗччĕ.

Ӗҫлӗ кунсем, пӗр чарӑнмасӑр ӗҫлекен электричество ҫӗвӗ машинин йӗппи айӗнчен пӗр татти-сыпписӗр ҫип йӗрки пек, шума пуҫланă. 1989 ҫулта Светлана хӗрĕн алли-чӗришĕн нумай вӑхӑт хушши ҫине тӑрсах тӑрӑшнă ял çамрăкне Валерий Павлова качча тухать. Хĕрарăм каласа панӑ тӑрӑх, ӑна ҫак йӑпану мар, каччӑн уҫӑ сасси, вӑл купӑс, баян тата гитара калама пӗлни парӑнтарнӑ.

— Професси хӑнӑхӑвӗсем халӗ те юлнӑ. Килте паллӑ вырӑнта ҫӗвӗ машини ларать, хӑш чухне ҫав машинӑпа пирӗн ялти пултарулӑх артисчĕсем валли костюмсем çĕлетĕп, — малалла калать Светлана Павлова. — 35 ҫул каялла хамăн Валерий Геннадиевича, упӑшкана качча тухрăм, вӑл ун чухне Кистенлĕри ял клубĕнче художество пултарулăхĕн руководителĕ пулса ĕçлетчĕ. Вӑл ҫавăнтах унӑн директорӗнче ҫирӗм ҫул ӗҫлерӗ. Качча тухнӑ хыҫҫӑн эпĕ вырӑнти ял клубне ӗҫлеме вырнаҫрăм, 2004 ҫулта Стерлитамакри культура техникумӗнчен вӗренсе тухрăм. Халӗ ялти Культура çурчӗн коллективӗн ертӳҫи пулса ӗҫлетӗп. Культура сферинчи ӗҫ стажӗ 32 ҫул шутланать.

Светлана Васильевна ӗҫлекен ялти Культура çуртне пӑхма кӑмӑллӑ. Кунта яланах ҫынсем пур. Чи хастар артистсем пӗчӗккинчен пуҫласа асли таранах килеҫҫӗ, мӗншӗн тесен кунта кружоксем ӗҫлеҫҫӗ. Вокалпа фольклор коллективĕсем те пур. Пӗр кабинетра илемлӗ палас çыхма ҫипсем карӑнтарнӑ пир станокĕ ларать.

— Ҫӗлеме тата ҫыхма питӗ юрататӑп, — тет Светлана Васильевна. — Ҫак пир станокĕпе хам ӗҫлетӗп. Ĕç вăрттăнлăхне ачаранпах пӗлнӗ. Пирӗн пир станокӗ тӑратчӗ, ун ҫинче асанне кӗпесем ҫӗлеме йӗтӗн пир тӗртетчӗ. Манӑн анне кивӗ ҫипсенчен, тӗрлӗ тӗслӗ пирсенчен урайне сармалли палассем тума юрататчӗ. Эпӗ, тӗрлӗ тӗслӗ кавир пулса тухнипе тӗлӗнсе, яланах юнашар ҫаврӑнкаласа ҫӳреттӗм. Маншӑн ку пӗчӗк те ҫутӑ, тӗрлӗ тӗслӗ тӗлӗнмелле япалаччĕ. 6-7-мӗш классенчен пуҫласа хам та вӗренме пикентĕм. Пахалӑхлă палас тума вара нумай ҫул хушши опытлă Мария Кононова аппаран вӗрентĕм. Вӑтӑр ҫул каялла районти выставкӑна хамăн ĕçе пӗрремӗш хут 1994 ҫулта тӑратрăм. Вӗсене асӑрхарĕç. Эпӗ ун чухне лайӑх хак пани тата хутшăнаканăн дипломне илтӗм. Анчах тӳррипе калатӑп: палас тĕртесси вӑл алӑпа тумалли питӗ йывӑр ӗҫ. Ҫитменнине тата килте тӗртнӗ палассем, урайне сармалли палассем, кавирсем паян ҫухалнăпа пĕрех — пасарта тӗрлӗ ҫутӑ та илемлӗ промышленноҫ продукцийӗсем нумай пулнӑран-и? Анчах, ҫакна ӑнланатăп пулин те, эпӗ юратнӑ ӗҫе малалла туса пыратӑп. Манӑн ӗҫсемпе культура мероприятийӗсем ирттернӗ чухне яланах усӑ кураҫҫӗ. Интересленекен ушкӑнсемпе мастер-классем ирттерме тӑрӑшатӑп, май килнӗ таран халӑх пултарулӑхӗпе тӗрлӗ конкурссемпе фестивальсене хутшӑнатӑп.

Алӗҫ ӑсти хӑйӗн ӗҫне тӑванӗсемпе ҫывӑх ҫыннисене, ҫавӑн пекех тусӗсене парнелет. Светлана Павлова ĕçӗсене илемлӗ лартса тухнӑ ҫуртра паллӑ вырӑнта "Ӗмӗр ҫыхӑнтаракан ҫип" Пушкӑрт паласӗн фестивалӗн "Халӑхăн ҫӗнӗ орнаменчĕсен инновациллӗ йышӑнӑвӗшӗн" номинацире ҫӗнтернӗшĕн дипломӗсем (2016 ҫ.) илем кĕртеҫҫӗ. Пӗлтӗр çав VI Республика фестивалӗнче палас тĕртекен ӑстана "Халӑх прикладой пултарулӑхне пултарулӑх хывнӑшӑн" парнепе тата дипломпа палӑртнӑ.

Владимир СМОЛОВ.

Сӑнӳкерчӗкӗ: Владимир Смолов.