Пирӗн астăвăма обелисксем упраҫҫӗ

Калинин ял советĕнчи Юманлăхра Асăну тата хурлӑх кунӗ тав тăвакан ăру тăсаканĕсем 1941-1945 ҫулсенчи Аслӑ Отечественнӑй вӑрҫӑра пулнӑ мухтавлӑ аслашшӗсене халалласа асăнмалăх обелиск уҫнӑ.

Памятник тума кирли ҫинчен калакан малтанхи шухӑша, укҫа-тенкӗ пухасси мӗнле пыни, вырӑнти илемлӗ ландшафта килӗшӳллӗн ҫырӑннӑ обелискăн строительстви мӗнле иртни тата ӑна лайӑхлатасси ҫинчен район хаҫачӗ нумай пулмасть ҫырнӑччĕ. Ăна уҫмалли вӑхӑт ҫинчен те пӗлтернĕччĕ — июнӗн 22-мӗшӗнче, пӗтӗм ҫӗршывӗпе паллӑ тунă Асăнупа хурлӑх кунӗнче. Ҫак чĕнĕве нумайӑшӗ илтнӗ!

Ҫанталӑк тӗтреллӗ пулсан та, кулленхи ҫумӑр ҫунипе шÿсе кайнӑ ҫулсене пăхмасăр, ҫӑмӑл автомобильсемпе сӑваплӑ вырӑна тӗрлӗ ҫулсенчи халӑх нумай пухӑннӑ. Вӗсем, паллах, Юманлăхран тухнисем. Ҫак кун вӗсен йышӗ ҫӗр ҫынран та иртнӗ. Вӗсем Пелепейрен, Уфаран, Октябрьскийрен, Челябинск облаҫӗнчен, Волгоградран, Сургутран тата районти халӑх пурӑнакан вырӑнсенчен килнӗ. Ял ҫыннисем те килнĕ. Шел пулин те, паян Юманлӑхра икӗ ҫын кӑна пурӑнать. Вӗсем тахҫантанпах пыл хурчӗ тытакан Клементий Семенович Туймуков (1933 ҫ.) тата нумай вӑхӑт хушши почтальон пулса ĕҫленӗ Галина Викторовна Юлкина (1941 ҫ.). Ҫак паллӑ пулӑмран Ермолкинти Культура ҫурчӗн "Палан" вокал коллективӗ Владимир Петров баянистпа пӑрӑнса юлма пултарайман, уçă сасӑллӑ юрӑҫӑсем хушшинче Юманлăхра ҫуралса ӳснисем те пур вӗт. Патриотла уява Пишпÿлек район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Артур Зарипов пысӑк ҫыхӑ хӗрлӗ гвоздикăсемпе тата Калинин ял совечӗн пуҫлӑхӗ Дарвин Юмагулов килни савӑнтарать. Обелиск патĕнче хисеплӗ хурал тăрать тата патшалăх ялавӗсем вӗлкӗшеҫҫӗ. Кунтан пӗтӗм таврана ҫар ҫулӗсен патриотла кӗввисемпе юррисем янӑраҫҫӗ. Юманлăхра пурăнакансем шӑпах ҫак вырӑнтан, тӑванӗсемпе ҫывӑх ҫыннисемпе сывпуллашса, фронта тухса кайнă. Тӗлӗнмелле, ҫанталӑк тӑруках уяртса ячĕ, хӗвел пайӑркисем, пурин кӑмӑлне те ҫӗклентерсе, савӑнӑҫлӑн выляма тытӑнчĕç.

РФ Гимнĕ хыҫҫӑн уяв организаторӗ, ял никӗслевҫин мӑнукӗ Вера Николаевна Иванова, митинга уҫрĕ. Ҫав хӑрушӑ вӑрҫӑра пуçне хунисене халалласа пӗр минут чӗнмесӗр тӑнӑ хыҫҫӑн Калинин ял совечӗн пуҫлӑхӗ Дарвин Юмагулова сӑмах пачĕ. Вӑл ял тӑрӑхӗнче кӑмӑллă та пархатарлӑ ҫынсен тимлӗхӗпе пуçаруçă пултарулӑхне пула нумай тӑван ҫӗршывра астăвăм вырӑнĕсем лайӑхланни тата йӗркеленни ҫинчен каласа пачĕ. Дарвин Габдулназипович çак асран кайми вырӑна тума хутшӑннӑ чи хастар ҫынсене тав ҫырӑвӗсем пачĕ. Унтан район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Артур Зарипов пухӑннисене саламлӑ сӑмах каларĕ. Артур Мухлисович ҫитес ҫул паллӑ тӑвакан Аслӑ Ҫӗнтерӳ 80 ҫул ҫитнине халалласа районти нумай халӑх пурӑнакан вырӑнсенче халӗ Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑнакансен асне ӗмӗрлӗхе упраса хӑварас енӗпе тӗрлӗ патшалӑх тата общество организацийӗсен тӗллевлӗ пысӑк ӗҫ тунине палӑртнӑ. Палӑксем йышлӑ, пысӑках мар поселенисенче те ҫӗнелнине палӑртма кӑмӑллӑ, унта никам та пурӑнмасть е единицӑсем пурӑнаҫҫӗ пулсан та.

Пӗчӗк Юманлăхран фронта 57 арҫын кайнă. Вӗсенчен 28 ҫын паттӑрла пуҫне хунӑ. Обелиска уҫни — халӗ хӑйсен паттӑр ӑрӑвӗсене - ашшӗсемпе аслашшӗсене - сăваплă парăма тӳлеме тивӗҫлӗ. Тӗнчере паян лӑпкӑ мар. Виҫҫӗмӗш ҫул Украинӑра ятарлă çар операцийĕ пырать, унта икҫӗр ытла çын Пишпÿлек районĕнчен, хӑйсен мӑн аслашшӗсен мухтавлӑ йӑлисене малалла тӑснӑ май, Раҫҫей интересӗсене хӳтӗлет.

Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑнакансене асӑнса обелиск тунӑ çĕре хутшăннăшĕн, гражданла позицишӗн тата пысӑк пулӑшу панӑшĕн Артур Мухлисович Сергей Николаевич Иванова, Владимир Михайлович Кириллова, Вера Николаевнапа Геннадий Леонидович Иванов мӑшӑрсене, пĕртăван Борис Клементьевичпа Сергей Клементьевич Туймуковсене, Владимир Валерьевичпа Галина Витальевна Исаев мӑшӑрсене район администрацийӗн тав çывăвĕсене пачĕ. Мероприятие хутшӑннӑ чи аслӑ ҫулти Клементий Семенович Туймукова вӑл хаклӑ парне пачĕ: "Эсир пирӗншӗн юлашки герой, эсир халĕ халӑх пурӑнакан вырӑна чӑн-чӑн оборона тытаттăр тата унӑн пурнӑҫ пултарулӑхне тытса тӑратăр. Малалла та ҫаплах тытмалла! Вӑрӑм ĕмĕр сире!»

Тӑван ҫӗршыва пӗтӗм чӗререн юратни ҫинчен калама кӑмӑл тунӑ Юманлăхран тухнисем те сӑмах тухса каларĕç. Пурне те

хӑйӗн "Манӑн мӑн асатте" сӑввипе Челябинск облаҫӗнчи Сатка хулинчен ашшӗ-амӑшӗпе тата кукамăшĕпе килнӗ тӑхӑр ҫулхи Артем Сакунов тӗлӗнтерчӗ. Нумайӑшӗ куҫҫульне те кăларчĕ.

Савӑнӑҫлӑ самант килсе ҫитет — хӗрлӗ лентӑна касса татма Клементий Семеновичпа Артур Мухлисовича ирӗк параççĕ. Тӑвӑллӑн алӑ ҫупса, мантие обелиск ҫинчен антарса, чӗрӗ чечексем унӑн умне хучĕç.

Художество номерӗсемпе "Палан" вокал коллективӗ тухса каларĕ. Вĕсем ҫар ҫулӗсенчи вырăс юррисене тата чӑваш халӑх юррисене юрларĕç.

Владимир СМОЛОВ.

Сӑнӳкерчӗкӗсем: Владимир Смолов.