Унӑн вӑрӑм ӗмӗр вӑрттӑнлӑхӗ — хускану

Ҫак кунсенче Алексеевка ялӗнчи 95 ҫулхи юбилейне паллӑ тӑвакан Анна Максимовна Петрова ачисемпе мӑнукӗсем валли тутлă шăршăллă сиплӗ курӑксем, ҫырла-кӑмпа пуҫтарать.

Хальлӗхе 1925 ҫулта кӳршӗллӗ Пишпÿлек ялӗнчен куçакансем никӗсленӗ Алексеевка ялӗнче, ял тӑрӑх администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 301 ҫын пурӑнать. Ҫак илемлӗ ял-йышран кӑшт ҫамрӑкраххи пӗртен-пӗр вӑрӑм ӗмӗрлӗ хӗрарӑм — хутшӑнура чӗрӗ тата пĕр минут та шăп тăма юратман Анна Максимовна Петрова. Унӑн юбилейӗ умӗн Алексеевкӑна ятарласа кӗрсе тухрӑм та ҫак тӗлӗнмелле хӗрарӑмпа унӑн пурнӑҫӗпе вӑрӑм ӗмӗр вӑрттӑнлӑхӗсем ҫинчен ӑшшӑн калаҫрӑм.

— Эпӗ 1930 ҫулхи июлӗн 28-мӗшӗнче ахаль колхозниксен Максим Герасимовичпа Марфа Михайловна Павловсен нумай ачаллӑ питӗ пысӑк ҫемйинче Ситекпуç ялӗнче ҫуралнӑ, — аса илет хӑйӗн сывлӑхӗ пирки ӳпкелешмен юбилярша. — Аттепе аннен вунӑ ача пулнӑ, унта эпӗ иккӗмӗш ача пулнӑ. Пирӗн атте Тӑван çӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ пулнӑ. Анне те хресчен ӗҫне ҫирӗп те харсӑр пулнӑ: 93 ҫула ҫитиччен пурӑннӑ. Вӑл ӗмӗр тӑршшӗпех ырми-канми ӗҫленӗ: ача-пӑча ӳстернӗ, колхозра тӗрлӗ ӗҫре вӑй хунӑ, питӗ лайӑх кил хуҫи арӑмӗ пулнӑ. Эпӗ яланах ун пек пулма тăрăшаттăм. Ӗҫлеме хамӑн тантӑшсем пекех, 12 ҫултан тӑван ялта Киров ячӗллӗ колхозра пуҫӑннӑ.

Мӗнпур вăрçă ачисем пекех, пирӗн геройӑн та иртнӗ ӗмӗрӗн хӑрушӑ хĕрĕхмĕш ҫулӗсенче выҫлӑх та, хуйхӑ-суйхӑ та, йывӑрлӑх та курма тивнӗ. Анна амӑшне, ачасенчен асли пулнӑ май, хӑйӗн шӑллӗсене, йӑмӑкӗсене ӳстерме пулӑшнӑ. Унӑн пиччӗшӗ пӗчӗк чухнех вилнӗ. Ҫичӗ класс пӗтернӗ хыҫҫӑн вӑл уй-хирте те, фермӑра та аслисемпе танах ӗҫленӗ ӗнтӗ. Вунсакӑр ҫул хыҫҫӑн темиҫе хут та ӗҫ фрончӗн участникӗ пулса тӑнӑ: мобилизаципе вӑрманпа торф хатӗрленӗ ҫӗре хутшӑннӑ.

— 1957 çулхи январĕн 14-мĕшĕнче, шӑпах Çӗнӗ ҫул уявӗсенче, эпӗ Алексеевка ялне паллӑ, вӗреннӗ те илемлӗ качча Иосиф Петрова качча кайрăм, — йӑл кулса малалла калать Анна Максимовна. — Вӑл Тельман ячӗллӗ колхозра комплекслă бригада бригадирӗнче вӑй хунӑ. Пулнӑ вара ялан куҫ умӗнче. Пирӗн колхозсем кӳршӗ пулнӑ-ҫке, яланах пӗр-пӗринпе ӑмӑртнӑ. Ҫапла эпӗ хам сисмесӗрех малта пыракан Есьӑна юратса пӑрахрӑм. Ҫав ҫулсенче Алексеевкăри бригада темиҫе хутчен те ӳсентӑранпа выльӑх-чӗрлӗх ӗрчетес ӗҫре ҫирӗп ӳснин тӗп кӑтартӑвӗсемпе колхозра кӑна мар, районӗпех социализмла ӑмӑртура ҫӗнтерӳҫӗ пулса тӑнă. Ӑна вымпелсемпе, Хисеп грамотисемпе яланах наградӑланӑ. Малта пыракансене хисеплӗ хутсем кӑна мар, орденсем те, медальсем те пачӗҫ. Ку пӗтӗм ҫӗршывӗпе рекордсемпе ӗҫ паттӑрлӑхӗн вӑхӑчӗ пулнӑ. Ҫакӑн пек социаллӑ пурнӑҫпа экономика лапамӗнче пирӗн пӗтӗм Пишпÿлек районӗ те пурӑннӑ.

Питӗ шел, манӑн юратнӑ упӑшка Иосиф Никитович 1978 ҫулта çул-йĕр инкекне лексе вилчӗ. Ҫирӗм пӗр ҫул пӗрле пурӑнса пирӗн пилӗк ача ҫут тӗнчене килчӗ: виҫӗ хӗрпе икӗ ывӑл. Кӗҫӗн ачасене хам пӗчченех ура ҫине тӑратма тиврӗ ӗнтӗ. Мана кун пирки паян калама пӗрре те намӑс мар: манӑн ачасем пурте питӗ ӑнлануллӑ, ырӑ та тивӗҫлӗ ҫынсем пулса ӳсрĕç. Вӗсене темле ĕç те парăнать. Хальхи вӑхӑтра мана вунпӗр мӑнукпа мăнуксен вунсакӑр ачи савӑнтараççĕ.

Шӑпах ачисене, мӑнукӗсене, хӑйӗн мӑнукӗсен ачисене пирӗн юбиляр пурнӑҫӗнчи тӗп парне тесе шутлать. Ҫавӑншӑн ҫут тӗнчере пурӑннине те пӗлтерет вӑл. Анна Максимовнан хӗрӗх ҫул ытла ӗҫленĕскерĕн хуçалăх ертӳлӗхӗнчен Хисеп хучӗсемпе тав хучӗсем ҫителӗклӗ, юбилярӑн район ертӳлӗхӗнчен тав тунисем пур. «Ӗҫ ветеранӗ», «Анне мухтавӗ», «1941—1945 ҫулхи Тӑван çӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче хастар ӗҫленӗшӗн» патшалӑх наградисем те, ҫавӑн пекех тата вунӑ юбилейлӑ медальсем те пур.

— Мӑнуксемпе мӑнуксен ачисем валли эпӗ ҫулла сиплӗ курӑк, вӑрман ҫырли, кӑмпа татма ҫӳреме тӑрӑшатӑп, — хӑйӗн вӑрӑм ӗмӗрӗн вӑрттӑнлӑхӗпе паллаштарать Анна Максимовна Петрова. — Ятарласа хатӗрленӗ темӗнле рецепт ҫук-ха манӑн: эпӗ иртен пуҫласа каҫчен пӗр вырӑнта тӑмастăп. Ытти вӑхӑтра вара 50 сотка пахчари ҫум курӑкпа «ҫапӑҫатăп». Алексеевкӑра Алевтина хӗрӗмпе Владислав кӗҫӗн ывӑл ҫемйинче пурӑнатӑп. Эпир пысӑк ҫемьепе пурӑнатпӑр, пӗр-пӗринпе килӗштеретпӗр, ҫавӑн пекех картиш тулли выльăх-чĕрлĕх тытатпӑр. Хам сывлӑх пирки хальлӗхе питех ӳпкелешместӗп. Кӑштах куҫ хывма пуҫларĕ акӑ, анчах куҫлӑхпа телевизор та курма, районти «Светлый путь» хаçата та вулама пултаратӑп. Район хыпарӗсене пӗлсе тӑма тӑрӑшатӑп, ҫӗршывра мӗн тунипе кӑсӑкланатӑп. Аслӑ Çентерĕвĕн юбилейлӑ ҫулӗнче ял совет администрацийӗ медаль пачӗ. Украинӑра нумайранпа кӗтнӗ тӑнӑҫлӑх часрах ҫиттӗр тесе кĕл тăватăп. Унта ман юратнӑ мӑнукӑм ҫапӑҫать вӗт. Ҫак ҫӗнтерӗве те пурӑнса ҫитсе юратнӑ героя ыталас килет.

Владимир СМОЛОВ.

Сӑнӳкерчӗкӗ: Владимир Смолов.