Кăмăса пӗрремӗш хут Вӑтаҫӗр Азипе Монголин куҫса ҫӳрекен йӑхӗсенче хатӗрлеме пуҫланӑ.
Ӗҫмелли чи ир пулакан йӗрсем энеолит тапхӑрӗпе килӗшсе тӑраҫҫӗ. Ку 5500 ҫул каялла! Сусаныр айлӑмӗнче качака тирӗнчен ҫӗленӗ сӑран сумкӑсенче кӗсре сӗчӗ йӗрӗсем тупнă. Кашни йӑхӑн ҫак шӗвеке хатӗрлемелли рецепт пулнӑ, рецептне вӑрттӑн усранӑ, никама та каламан.
Кăмăс ҫинчен асӑннисенчен пӗрне грек историкӗн, скифсен йӑлисене ҫырса кӑтартнӑ май, хӑйсен юратнӑ ӗҫмелли ҫинчен тӗплӗн каласа панӑ Геродотӑн ӗҫӗсенче тупма пулать. Паттӑрлӑхӗпе килӗшӳллӗн, скифсем кăмăс ҫинчен "информацине пĕлесрен" ҫав тери хӑранӑ, ҫавӑнпа та вӑл хатӗрлемелли меслете пӗлекен чурасене пурне те суккӑрлатнӑ.
Хальхи вӑхӑтра кăмăспа Казахстанра, Монголире, Кыргызстанра, Раҫҫей Федерацийӗн субъекчӗсенче массӑллӑ усӑ кураҫҫӗ. Ку Ростов, Тверь, Ярославль облаҫӗ, Марий Эл, Алтай, Якути Республики. Пушкӑрт ҫыннисем малти позицисем йышӑнаççĕ. Раҫҫей кăмăсӗн 63 проценчӗ Пушкӑрт Республикинче тухать.
Ҫак канмалли кунсенче, августӑн 11-мӗшӗнчен пуҫласа 13-мӗшӗччен, Графский кӳлли ҫывӑхӗнче пушкӑрт йӑхӗнчи "Башҡорт аты" лашасен тӗнчери фестивалӗнче тӗрлӗ кăмăс тутанса пӑхма пулать.