Учитель — вăл…

Кашни ҫул октябрӗн 5-мӗшӗнче тӗнчери 100 ытла ҫӗршывра, çав шутра Раҫҫейре, Пӗтӗм тӗнчери учитель кунне уявлаҫҫӗ. Ку вӑл вӗренӳ сферинче вӗрентекенсен, преподавательсен тата ӗҫлекенсен професси уявӗ — учительсен рольне тата тава тивӗҫлӗ ӗҫӗсене палӑртакан кун, ҫавӑн пекех обществӑна аталантарас ӗҫе вӗсем хывакан пысӑк тӳпине палăртмалли кун. Пирӗн вулакансем хӑйсен асаилӗвӗсене каласа пачӗҫ.

Галина Скоробогатова, Ситекпуç ялĕ:

— Учитель шкулта чи пӗлтерӗшли, вĕренекеншӗн чӗрӗ тӗслӗх пулса тӑрать. Паян, Учитель кунӗ умӗн, мана мĕнпур учительсем аса килеҫҫӗ. Пӗр ҫынна ҫеҫ уйăрса калама пултараймастӑп, мӗншӗн тесен вӗсем пурте мана ҫын пулса ÿсме тата аталанма хутшӑннӑ. Учительпе эпӗ ача чухне чи малтанхи хут икӗ—пилӗк ҫултанпа тӗл пултӑм.

Домна Дмитриевна кашни каҫ пирӗн ҫурт умӗнчен шурӑ гипюр блузкӑпа сарафан тӑхӑнса клуба, кинона каятчĕ. Ун хыҫҫӑн парфюмӑн кӑмӑллӑ шлейфӗ тӑсӑлатчĕ. Учитель — ачаш та уçă шӑршӑ.

Эпӗ пилӗк ҫулта. Кашни кун пирӗн умран шкула илемлӗ, ҫамрӑк, ялан йӑл кулса калаçакан Анна Александровна килетчӗ. Учитель вӑл —илем.

Эпӗ ҫичӗ ҫулта. Пӗрремӗш класс. Мана алӑран тытса, Вера Степановна тӳсӗмлӗн ҫырма вӗрентрӗ. Учитель вăл — чӑтӑмлӑх.

Хӗлле эпир час-часах чирлеттӗмӗр. Астӑватӑп, хытӑ ӳсӗреттĕм. Маргарита Илларионовна таҫтан ӳслĕкрен тару тата компот илсе килчӗ. Учитель вӑл — тӑрӑшулăх.

Эпӗ виҫҫӗмӗш класра. Пирӗн класа ҫамрӑк учительница Вера Ивановна илчӗ. Эпӗ унӑн кӗлеткине пӗчӗк ача пулсан та асӑрхарӑм. Манӑн ҫавӑн пек пулас килетчӗ. Учитель — илемлӗ кӗлетке.

Ирина Петровна пирӗн класс руководителӗ пӗр вӗренӳ ҫулӗ пулнӑ. Вӑл аэробикӑна ертсе пыратчĕ. Учитель вӑл — пластика.

Наталья Глебовна ҫинҫешке, ҫамрӑк, вӑрӑм ҫивӗтлӗ. Учитель вӑл —ҫамрӑклӑх. Ӗмӗрхи ҫамрӑклӑх.

Лидия Сергеевна урокӗсенче вӑхӑт пӗр самантрах иртет. Унпа интереслӗччӗ. Учитель вӑл — интереслӗ.

Федор Васильевич шкул директорӗ пулнӑ. Яланах ҫемҫен пусса, шӑппӑн пырса кӗретчĕ. Историе лайӑх пӗлет. "Историе пӗлсен, кирек мӗнле компанире те интереслӗ калаҫакан ҫын пулатăр, тимлӗхе çенче илетĕр", — тетчӗ. Учитель — интереслӗ калаҫакан ҫын.

Мария Ивановна шкул ҫумӗнчи участокра тата хӑйӗн кабинечӗн чӳречи ҫине тӗлӗнмелле илемлӗ чечексем ÿстеретчĕ. Учитель — ҫутӑ чечексем.

Владимир Егорович переменӑсенче каҫса кайсах кулатчĕ. Учитель вӑл — савӑнӑҫ.

Валентина Дорофеевна. Ырӑ чунлӑ ҫын. Вӑл пирӗнпе пӗр тан ҫынсемпе пе калаҫатчĕ. Учитель вӑл — ырӑ кӑмӑл.

Александр Ильич географи широтисем ҫинчен ҫав тери хавхаланса каласа парать, ҫӑвара карса итлеттĕмĕр ăна. Ҫав тери карлик хурӑн, тундра курас килетчӗ. Учитель вӑл — романтик.

Рамиля Шамилевна хӑйӗн кӑтра ҫӳҫӗсемпе пирӗн ума фотоаппаратпа тухса тӑчӗ. (Ялшӑн халиччен курман ӗҫ, хӗр — фотограф) Учитель — нумай функциллӗ çын.

Ачасене чӗререн парӑннӑ учительсене пурне те тав тӑвас тетӗп. Кашни ҫинчен нумай лайӑх сӑмах калама пулать. Анчах эпӗ асра юлнă ассоциацисене ҫеҫ каласа пама шутларӑм. Эсир чӑнах та Данко пек пулнӑ, пирӗн чӗресене вут тивертсе янӑ.

Галина Петрова, Демски ялĕ:

— Пиртен кашниех хӑйӗн пурнӑҫӗнче шкул мӗнле вырӑн йышӑнни, учитель мӗнле вырӑн йышӑнни ҫинчен пĕрре кăна мар шухӑшлать.

Пирӗн класа кĕçĕн класран пуҫласа калама ҫук ӑнӑҫлӑ пулчӗ. Пӗрремӗш учитель Галина Николаевна Морозова — сӑпайлӑ та чаплӑ хӗрарӑм тата педагог пулнӑ. Унӑн урокӗсенче яланах тӗлӗнмелле, юмахри пек атмосфераччĕ. Унтан вӑтам сыпăкра пирӗн класс ертӳҫи Эмилия Никаноровна Павлова пулчӗ. Эмилия Никаноровна пирӗншӗн иккӗмӗш анне пекех пулса тӑчӗ. Вӑл пирӗн ҫине хӑйӗн ачисем ҫине пӑхнӑ пек пӑхатчĕ, хӑйӗн пӗтӗм юратӑвне вӑл пире пӗр тумлам юлмиччен паратчĕ. Историе унăн упӑшки Василий Николаевич Павлов ертсе пыратчӗ. Василий Николаевич — фронтовик, чаплӑ ҫын, чаплӑ педагог тата художник. Акӑ кам ҫинчен калама пулать: "шӑнана та кӳрентерес ҫук". Шел пулин те, эпир час-часах ҫак ҫемҫе те лӑпкӑ ҫынна итлеместĕмĕрччĕ, уроксенче шавлаттӑмӑр.

Романа Михайлович Евсеева, Иван Федорович Осина, Людмила Никифоровна Парфирьевана, Иван Петрович Парфирьева, Анатолий Иванович Чернова, Вера Николаевна Чернована, Анатолий Хабибуллович Мутыгуллина, Нина Николаевна Ленчевскаяна, Алевтина Федоровна Имашевана, Надежда Иосифовна Ибрагимована, Илья Сергеевич Уколова, Петр Иванович Колпакова, Галина Алексеевна Стробыкинана, тата, паллах, Нинель Ивановна Антонована аса илетĕп. Нинель Ивановна пек хутла пӗлекен руководителе пула пирӗн шкул чи лайӑххисенчен пӗри пулнӑ. Ӑна республикӑра та, унӑн тулашӗнче те пӗлнӗ. Вӗсем пурте пысӑк саспаллиллӗ Учительсем, хӑйсен ӗҫӗн профессионалӗсем пулнӑ. Вӗсен ырӑ ӗҫӗсем вилнӗ хыҫҫӑн та вӗсем хыҫҫӑн пыраҫҫӗ.

Ҫавӑн пекех хальхи сывӑ учительсем ҫинчен те калас килет. Вӗсем Галина Константиновна Тяпкина тата Галина Михайловна Канаева. Галина Константиновна — лӑпкӑ, сӑпайлӑ, интеллигентлӑ хӗрарӑм. Вӑл нихҫан та сассине хӑпартман. Унӑн урокӗсем пӗр сывламасӑр иртетчĕç. Галина Михайловна пирӗн шкулта питӗ лайӑх хор йĕркелерĕ, эпир, унӑн вӗренекенӗсем, унпа тӗл пуласса кӗтсе илейместĕмĕр. Галина Михайловнӑна пула, эпӗ хам ӗмӗр тӑршшӗпех музыкӑпа юрра юратрӑм. Тата илемлӗ икӗ ҫамрӑк хӗре аса илетӗп. Пӗри пӗчӗк те яштака Валентина Николаевна Федорова. Тепри — кӑшт ҫӳлерех, ҫавӑн пекех яштака пӳллӗ Савиля Ахияровна Харрасова. Ҫавӑн пекех Людмила Яковлевна Шалашована аса илетӗп. Вӑл пирӗн шкула пионервожатӑй пулса ӗҫлеме килчӗ. Епле пӗтӗҫтерчӗ вӑл пире пурне те! Тӗрӗссипе каласан, ун чухне пире ҫак хӗрсем шкулта нумаях тытӑнса тӑрас ҫук пек туйӑнатчӗ. Анчах вӑхӑт вӗсем хӑйсен ӗҫне чунтан парăннине кӑтартса пачĕ. Вӗсенче чӑн-чӑн педагогра мӗн пурри пурте пур: талант, ӑшӑ кăмăл, ӑс, сисӗмлӗх, чӑтӑмлӑх, иксӗлми вӑй-хал.

Маншӑн хамӑн учительсем ӗмӗрлӗхех пысӑк саспаллирен Учительсем пулса юлчӗҫ. Вӗсенчен хӑшӗ-пӗрисем вӑхӑт иртнӗҫемӗн манӑн туссем, ҫывӑх хурӑнташсем пулса тӑчӗҫ. Анчах эпӗ ку таранччен хамӑн учительсем патне "эсӗ" тесе калаймастăп, вӗсем мана темиҫе хут та сӗннӗ пулин те, ятран та чĕнме пултараймастӑп. Вӗсене мӗн ачаранпах хисеплетĕп, тав тӑватăп.

Чаплӑ праҫник умӗн Демски вӑтам шкулти учительсене, Пишпӳлек районӗнчи мӗнпур учительсене саламласшӑн, сирӗн улшӑнман ӗҫе яланах пысӑка хурса хаклаччӑр, ачасем итлекен те пултаруллӑ пулччӑр! Телей, хаклӑ ҫыннӑмсем, чечекленӳ пурне те!

Екатерина Меркулова, Пишпÿлек ялĕ:

— Эпӗ 2024 ҫулта шкултан вӗренсе тухнӑ. Шкул ҫинчен аса илнисем телейлӗ те илемлӗ самантсемпе тулчӗҫ. Эпӗ хамӑн шкул пурнӑҫӗнчен пӗр интереслӗ самант кăна уйӑрса илме пултараймастӑп, мӗншӗн тесен ман асаилӳсемпе историсем телейлӗ минутсемпе тулса ларнӑ. Манӑн вӗрентекенсенчен нумайӑшӗ мана спортсменкӑпа волонтер вырӑнне хурса пулӑшрӗҫ. Вӗсем мана ку таранччен ӑслӑ канашсем параççĕ. Ҫакӑншӑн эпӗ хамӑн учительсене тав тӑватӑп. Тавах сире юратнӑшӑн, тӑрӑшнӑшӑн, хаклӑ учительсем. Шкул ҫулӗсем ман асра тата чĕрере ĕмĕр юлаҫҫӗ.

Неля Сабахова çырса илнĕ.

Сăнÿкерчĕкĕ: Галина Скоробогатован архивĕнчен.